Chemia techniczna. Przegląd rozwiązań

Chemia techniczna to zbiorcza nazwa preparatów, które pomagają w utrzymaniu w dobrym stanie różnego typu maszyn, urządzeń i całych konstrukcji. Dzięki swoim składnikom pozwalają one na ochronę powierzchni przed działaniem czynników zewnętrznych oraz skutkami zjawisk wynikających ze specyfiki danego materiału czy sposobu, w jaki został wykorzystany. Stosowanie chemii technicznej to najlepsza metoda przedłużenia czasu eksploatacji.

Co można zyskać, stosując preparaty chemii technicznej?

Każdy zakład przemysłowy lub firma zajmująca się naprawami i serwisowaniem urządzeń potrzebuje rozmaitych środków chemicznych niezbędnych do obsługi i konserwacji wykorzystywanych maszyn. Produkty tzw. chemii technicznej są nieodzowne przy czyszczeniu, konserwowaniu, zabezpieczaniu i smarowaniu różnych elementów. Odpowiednio dobrane środki pomagają w utrzymaniu w ruchu linii technologicznych, instalacji oraz pojedynczych urządzeń, zapobiegając nadmiernemu zużyciu, przedłużając czas bezawaryjnej pracy i chroniąc inne elementy przed niszczącym wpływem wycieków, zabrudzeń czy nieszczelności – wyjaśnia specjalista z firmy Bamart, która zajmuje się m.in. dostarczaniem chemii technicznej.

Materiały wykorzystywane do konstruowania maszyn i urządzeń używanych w przemyśle są dobierane bardzo starannie, zarówno pod względem występujących w konkretnym zastosowaniu obciążeń – nacisków, udarów czy wibracji, jak i panujących warunków zewnętrznych, np. wilgotności, temperatury lub znajdujących się w atmosferze substancji chemicznych, a także używanych surowców, półproduktów czy różnych środków eksploatacyjnych. Jednak mimo możliwie najpełniejszego dopasowania ich parametrów do warunków pracy maksymalne przedłużenie czasu funkcjonowania wykonanych z nich podzespołów zależy często od stosowania dodatkowych środków wpływających na żywotność czy stanowiących wzmocnienie ochrony.

Działania profilaktyczne związane z używaniem dobrej jakości produktów chemii technicznej dają możliwość znacznego obniżenia kosztów działania oraz redukcji liczby przestojów i częstotliwości potrzebnych napraw. Właściwej konserwacji wymagają nie tylko elementy ruchome, czy powierzchnie narażone na kontakt ze szczególnie agresywnie działającymi substancjami, ale również elementy złączne, uszczelnienia, części stanowiące izolację termiczną lub elektryczną, a także wszelkiego typu złącza elektryczne. Szczęśliwie paleta dostępnych środków chemii technicznej jest bardzo szeroka i do każdego zastosowania można znaleźć właściwe preparaty.

Preparaty do smarowania

Tarcie jest jednym z głównych czynników odpowiedzialnych za zużywanie się elementów mechanicznych. Kontakt dwóch ruchomych powierzchni prowadzi nie tylko do postępującej degeneracji materiału, związanej ze ścieraniem jego powierzchni i nieuchronną zmianą jego geometrii, ale również z generowaniem dużej ilości ciepła, które prowadzi do przekształceń struktury współpracujących części, a często również do nieodwracalnej utraty ich właściwości. Problemy z tarciem można wyeliminować, stosując odpowiednie środki smarne. Ich aplikacja wytwarza powłokę ochronną, która zapewnia właściwy poślizg, a jednocześnie zmniejsza ilość powstającej energii cieplnej.

Smary są używane zarówno do elementów znajdujących się w ciągłym ruchu, np. obracających się z dużą prędkością, jak łożyska, jak i takich, na które działają duże obciążenia statyczne i dynamiczne, jak choćby liny. Właściwe smarowanie pozwala na uniknięcie problemów z korozją i zapiekaniem się poszczególnych części, np. elementów złącznych, czy klocków hamulcowych. Smar lub olej podawany w miejsce szczególnie narażone na pojawianie się tarcia pomaga w chłodzeniu, a w wielu przypadkach pełni również funkcję dodatkowej amortyzacji przed udarami i drganiami.

Smarowanie to również sposób na wypieranie wynikających w konstrukcję maszyny zanieczyszczeń, np. cieczy takich jak woda czy rozmaite chemikalia.

Wśród środków smarnych, które można zastosować, znajdują się m.in. tradycyjne smary miedziane, a także smary teflonowe i silikonowe. Smar miedziany nadaje się dobrze do zabezpieczania powierzchni przed działaniem wody i powstawaniem korozji. Z jego pomocą można chronić przed zapiekaniem zarówno śruby, jak i większe stykające się ze sobą powierzchnie.

Smary teflonowe, tzw. suche sprawdzają się w zastosowaniach związanych z narażeniem powierzchni na zanieczyszczenie tłuszczami i olejami. Można z nich korzystać przy nakładaniu powłok zarazem zapewniających poślizg i niedopuszczających do osiadania pyłu, kurzu i podobnych zanieczyszczeń. Smary teflonowe można wykorzystywać do tworzyw sztucznych. 

Smary silikonowe są bardzo efektywne przy ochronie powłok wykonanych z tworzyw, elastomerów oraz metalu. Zabezpieczają powierzchnie przed przyleganiem, korozją, a także dzięki właściwościom antystatycznym ograniczają osiadanie kurzu i innych drobnych zanieczyszczeń.

Smary to również preparaty penetrujące, które wnikają głęboko między smarowane powierzchnie. Tego typu rozwiązanie sprawdza się zwłaszcza w przypadku elementów narażonych na korozję i zapieczenie. Smary penetrujące mają dodatkowo zdolność wypierania wody, przedostając się we wszystkie mikroszczeliny materiału.

Środki czyszczące

Gromadzące się na powierzchni poszczególnych materiałów zabrudzenia są często przyczyną postępujących zniszczeń, a także znacznie ograniczają możliwości prowadzenia napraw i remontów. Osady ze smarów, olejów czy innego rodzaju płynów eksploatacyjnych mogą uszkadzać powierzchnię materiału za sprawą swojego składu chemicznego albo umożliwiać gromadzenie się innych zanieczyszczeń, np. piasku sprzyjającego gromadzeniu się wilgoci.

Środki czyszczące są przydatne do pozbywania się osadzonych substancji oraz pomagają w przygotowaniu powierzchni do prowadzenia prac remontowych. Usunięcie powłok z oleju, smaru czy farby umożliwia klejenie, spawanie lub pokrywanie materiału dodatkowymi warstwami zabezpieczającymi.

Zmywacze przemysłowe dają szerokie możliwości oczyszczania powierzchni z pozostałości smarów, zabrudzeń czy resztek kleju nie pozostawiając nalotu ani zacieków z usuwanych preparatów. Wśród produktów tego typu można znaleźć wiele specjalistycznych środków, np. do czyszczenia tarcz i klocków hamulcowych, a także do eliminowania zanieczyszczeń z bębnów, tarcz sprzęgieł czy powierzchni metalu.

Przy czyszczeniu zabrudzonych powierzchni bardzo dobrze sprawdzają się również preparaty wielofunkcyjne, zwłaszcza takie, które łączą usuwanie różnych substancji z wypieraniem wody oraz działaniem antykorozyjnym. Przydatne są również chemikalia, które pomagają w oczyszczaniu styków urządzeń elektrycznych. Preparaty tego rodzaju działają, rozpuszczając i usuwając tworzące się na powierzchni tlenki, a jednocześnie pozostawiają powłokę utrudniającą ich tworzenie się w przyszłości.

Usuwanie i powstrzymywanie korozji

Bardzo ważnymi substancjami zaliczanymi do kategorii chemii technicznej są preparaty do zabezpieczania powierzchni przed korozją. Rdza powstająca w wyniku reakcji elektrochemicznych czy też bezpośredniego oddziaływania wody lub środków chemicznych jest jednym z większych problemów związanych z eksploatacją urządzeń przemysłowych. Korozja metali prowadzi do szybkiego niszczenia elementów, często tworząc głębokie wżery i naruszając wytrzymałość i stabilność całych konstrukcji.

Walka z rdzą polegająca na stosowaniu materiałów odpornych na korozję, np. stali nierdzewnych z domieszką chromu i niklu może znacznie ograniczyć zakres zniszczeń i ich koszty, jednak takie metody nie zawsze są możliwe do zastosowania, podobnie jak wykonanie powłok aluminiowych czy cynkowych. W wielu przypadkach konieczne jest usunięcie istniejących ognisk rdzy i zabezpieczenie materiału przed postępującymi zniszczeniami. Dobrym rozwiązaniem są w takich sytuacjach specjalne odrdzewiacze, które odspajają najmocniej skorodowane fragmenty materiału, wnikając w ich strukturę, a na pozostałej powierzchni tworzą trwałą powłokę uniemożliwiającą dalszy kontakt z czynnikami sprzyjającymi rozwojowi korozji.